آیا مراسم حج قبل از این هم لغو شده بود؟
لذت سفر: مراسم حج؛ بزرگ ترین و مهم ترین تجمع سالانه مسلمانان، امسال به سبب شیوع بیماری كرونا به صورت محدود و بدون حضور زوار خارجی انجام می شود. اما این آیین دینی و واجب بر مسلمانان مستطیع، قبل از این هم لغو شده است؟
حج در لغت، به معنای قصد و در اصطلاح فقها، انجام اعمال و مناسک مخصوص در زمان خاص (ماه ذی الحجه ) و در مکان معین (مکه و اطراف آن) به قصد تقرب به خداست. بر اساس این آیه قرآن کریم، فیهِ آیاتٌ بَیِّناتٌ مَقامُ إِبراهیمَ ۖ وَمَن دَخَلَهُ کانَ آمِنًا، وَلِلَّهِ عَلَی النّاسِ حِجُّ البَیتِ مَنِ استَطاعَ إِلَیهِ سَبیلًا ۚ وَمَن کَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ عَنِ العالَمینَ در آن (خانه) نشانه های روشن، (از جمله) مقام ابراهیم است و هر کس به آن درآید، در امان است و برای خدا بر عهده مردم است که قصد حج آن خانه را نمایند، (البتّه) هرکه توانایی این راه را دارد و هرکس کفر ورزد (و با داشتن توانایی به حج نرود، بداند که) همانا خداوند از همه جهانیان بی نیاز است. (آیه ۹۷ سوره مبارکه آل عمران). حج از ارکان اسلام است و بر هر مکلفی در طول عمر با دارا بودن شرایط، یک دفعه واجب می شود.
سالانه حدود سه میلیون مسلمان برای به جا آوردن فریضه حج به سرزمین وحی سفر می کنند. مراسم حج امسال (سال ۲۰۲۰ میلادی، ۱۴۴۱ قمری و ۱۳۹۹ خورشیدی) قرار بود ماه ژوئیه (تیر-مرداد) آغاز شود، اما امسال سالی متفاوت می باشد. شیوع بیماری کرونا از ماه دسامبر سال قبل (آذر/دی ۱۳۹۸) از شهر ووهان چین و سرایت آن به کشورهای دیگر و ابتلای بیش از ۱۶ میلیون نفر به آن و مرگ ۶۴۸ هزار نفر بر اثر این بیماری همه تجمعات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و حتی دینی را لغو کرده و سایه اش بر سر همه دیدارها از رایزنی های دونفره سران کشورها تا دیدوبازدیدهای خانوادگی سنگینی می کند. مردم بسیاری کشورها چند ماه قرنطینه را داخل منزل های خود پشت سر گذاشتند و پس از آن فقط برای اداره امور مملکت و راه افتادن چرخ های اقتصادی دولت ها اجازه خروج از قرنطینه را دادند.
عربستان سعودی نیز از اواخر ماه مارس (اوایل فروردین ۱۳۹۹) شواهدی از مبتلاشدن به این بیماری را گزارش کرد و تابحال بیش از ۲۶۷ هزار نفر در این کشور به کرونا مبتلا و نزدیک به دو هزار و ۸۰۰ نفر بر اثر آن درگذشته اند و همین مورد و کوشش برای پیشگیری از گسترش بیشتر این بیماری موجب شد تا وزارت بهداشت عربستان اعلام نماید تعداد زوار در مراسم حج امسال حدود ۱۰۰۰ نفر و محدود به شهروندان عربستان و با تدابیر سختگیرانه خواهد بود؛ همچون اینکه افراد نباید هیچ بیماری مزمن و زمینه ای داشته باشند و با انجام تست کرونا، ابتلای آنها به این ویروس تایید نشود. حاجیان امسال پیش از این نباید به حج رفته باشند و متعهد شوند قبل و پس از مناسک حج، دوره قرنطینه را بگذرانند. مراسم حج امسال از امروز سه شنبه (هفتم مرداد، هفتم ذی حجه) شروع می شود و یکشنبه ۱۲ مرداد (۱۲ ذی الحجه) تمام می شود.
با اینکه لغو شدن حج امسال برای همه مسلمانان خصوصاً آنها که خودرا آماده برگزاری ادای این فریضه دینی کرده بودند دشوار است، تاریخ نشان داده در مواقع دیگر از زمان نیز درگذشت پیامبر اسلام و ادای این فریضه دینی به شکل جدید و در چارچوب یک فریضه اسلامی، به دلایلی همچون جنگ و درگیری، مناقشات سیاسی و مانند امسال شیوع بیماری های واگیردار و دست کم ۴۰ بار در تاریخ لغو شده است. پایگاه اطلاع رسانی میدل ایست آی (Middle East Eye) در مطلبی این مطالب را برشمرده است.
جنگ و کشتار؛ لغو ده ساله حج
اسماعیل بن یوسف علوی در سال ۸۶۵ میلادی (۲۵۱ ه ق) در جریان جنگ با خلیفه عباسیان در بغداد به کوه های مقدس عرفات حمله و حجاجی را که در حال ادای مناسک حج بودند، قتل عام کرد. این حمله مراسم حج را نیمه تمام گذاشت و لغو نمود.
ابوطاهر جنابی فرمان روای دولت قرمطی در بحرین نیز در سال ۹۳۰ میلادی (۳۰۹ ه ق) به مکه حمله کرد. بر طبق روایت های تاریخی، ۳۰ هزار زائر قتل عام شدند و اجساد آنها را در چاه زمزم ریختند. مهاجمان مسجدالاحرام را غارت کرده، حجرالاسود را از کعبه دزدیده و به بحرین بردند. بعد از این حمله، مراسم حج تا زمان برگردانده شدن حجرالاسود به مکه، یعنی یک دهه بعد یعنی ۳۱۹ (ه ق) برگزار نشد.
مناقشات سیاسی
اختلافات سیاسی نیز در مقطعی از زمان منجر به توقف برگزاری مراسم حج شد. در سال ۹۸۳ میلادی (۳۷۳ ه ق) مناقشات سیاسی بین حکمرانان دو خلیفه عباسیان در عراق و سوریه و فاطمیان در مصر راه رسیدن حجاج به مکه را سد کرد. هشت سال طول کشید تا مراسم حج باردیگر برگزار گردد.
شیوع بیماری های مسری و لغو حج
بیماری های مسری چند بار در تاریخ سبب لغو یا به تاخیر افتادن حج شده اند، شیوع بیماری طاعون در سال ۹۶۷ میلادی (۳۵۷ ه ق) که بر اثر آن هزاران نفر در شهر مکه درگذشتند سبب لغو حج در این سال شد. بار دیگر نیز در سال ۱۸۳۱ (۱۲۴۷ ه ق) شیوع بیماری طاعون از هند به مکه، جان سه چهارم حجاجی را که از راه های دور و مسیرهای خطرناک خودرا به مکه رسانده بودند گرفت و مراسم حج را لغو نمود.
شیوع بیماری های مسری چون طاعون و وبا از سال ۱۸۳۷ تا ۱۸۵۸ (۱۲۵۳ تا ۱۲۴۷ ه ق) سه بار برگزاری مراسم حج را متوقف کرد و به مدت هفت سال امکان سفر به مکه را از زوار گرفت. در سال ۱۸۵۸ با رسیدن موج جدی از وبا به مکه، زوار مصری به صورت گروهی به سواحل دریای سرخ مصر فرار کردند و در آنجا قرنطینه شدند.
منبع: لذت سفر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب