گفت وگوی اختصاصی لذت سفر با محمود منشئی؛
پای حرف های پیر مرمت
لذت سفر: اصفهان «محمود منشئی» چهارم تیر ماه 1326 در محله ای متولد شد كه حضور معماران در آن بسیار پررنگ بود؛ بیدآباد، محله‌ی پرآوازه‌ی سپاهیانیان...
نام جدش «عبدالمجید معمار» در کنار معتمدالبناء و سنمارها خوش درخشیده و پدر وی «علی منشئی» نیز جزو معماران قدیم بوده و هم زمان با حضور طایفه ترابی ها و ماهرالنقش ها فعالیت داشته است. محمود منشئی و برادر ارشدش «رضا» از همان دوران کودکی به پدر پیوستند و فنون و رموز معماری را آموختند.
قرار من با او مقابل عالی قاپو است. برای رسیدن، از کنار توحیدخانه می گذرم و آرام پیوند می خورم به میدان جهانی نقش جهان.... اندکی توقف لازم است و تنفس در فضایی که آسمان و زمینش شاعرانه نقاشی شده اند. حالا روبروی عالی قاپو ایستاده ام زودتر از موعد مقرر. اندکی بعد، او با گام های استواری که با عشق به نقش جهان گره خورده، نزدیک می شود و سلام می گوید. با محمود منشئی همراه می شوم و آن سوتر، میانه‌ی میدان می نشینیم...
آنچه در ادامه می خوانید، بخش اول گفت وگوی خبرنگار ایسنا با مردی است که نامش با مرمت عالی قاپو گره خورده:
معماری را نزد پدر شروع کردید؟
بله، کار را از ابتدا کنار دست پدرم شروع کردم و در میان کلاس های مدرسه ام هرچه تعطیلات داشتم سر کار بودم. از کلاس هفتم یعنی اول دبیرستان کنار دست پدرم و یا برادرم رضا کار می کردم. بعدازاینکه دیپلم گرفتم تا خدمت نظام یک سال فاصله داشتم و دانشگاه امتحان دادم ولی قبول نشدم و بازهم آمدم سر کار ایستادم، اصلاً عیب بود که جوان بیکار باشد و آن موقع در کاخ هشت بهشت کار می کردم. از اول تا الان کارم مرمت ابنیه های تاریخی بوده است.
اولین کارتان به صورت مستقل در کاخ هشت بهشت بود؟
نخستین کارم بعدازاینکه از زیردست پدر خارج شدم کار در کاخ هشت بهشت بود اما پدرم باز هم سرکشی می کرد و من هم مسائل را شب ها در منزل از او می پرسیدم.
بعد از خدمت سربازی چه اتفاقی افتاد؟
پس از یک سال به خدمت نظام رفتم. بعد که برگشتم باردیگر در سازمان میراث فرهنگی کارکردم که اسم آن در ابتدا دفتر حفاظت آثار باستانی بود و بعد به سازمان میراث فرهنگی و شاخه ای از فرهنگ و هنر تبدیل شد.
یعنی در سازمان میراث فرهنگی استخدام شدید؟
پیش از انقلاب بعنوان کارشناس در اداره فرهنگ و هنر استخدام شدم و بعدازظهرها در دفتر حفاظت آثار باستانی مأمور به خدمت زیردست آقای دکتر شیرازی بودم. کم کم مستقل شده بودم و می توانستم کارگاه را با تعدادی کارگر بچرخانم. آن وقت هم همه کارگرها امانی بودند، اداره ۷۰۰ تا ۸۰۰ نفر کارگر داشت و همه امانی بودند و آخر ماه حقوق می گرفتند. البته من و برادرم رضا جزو استخدامی های فرهنگ و هنر بودیم و بعدازظهرها در دفتر فنی حفاظت آثار باستانی کار می کردیم. برادرم هم ۳۶ سال با میراث فرهنگی و فرهنگ و هنر سابق همکاری داشت و بازنشسته شد.
شما در مرمت و استواری بخشی کدام بناهای تاریخی اصفهان نقش داشتید؟
در خانه حقیقی، خانه‌ی سوکیاس و خانه‌ی داوید کارکردم که الان در اختیار دانشگاه هنر اصفهان هستند. پیش از انقلاب در کلیسای بیدخم کار کردم. بر روی سی وسه پل و پل های مارنان، شهرستان و خواجو کار کردم. من عضو کلیدی آن زمان بودم و هم کارگرها و بنا را کنترل می کردم و هم استواری بخشی و آهن و میلگرد و بتن و داربست زنی و آهن کشی زیر نظر من کار می شد تا اینکه سال ۱۳۵۶ تصمیم گرفتم ادامه تحصیل بدهم و عازم آلمان شدم.
در چه رشته ای تحصیل کردید؟
رشته ساختمان. وقتی به آلمان رفتم متأهل بودم و شش ماه اول را تنها رفتم. بعد آنجا خانه گرفتم و زن و بچه ام هم آمدند و انقلاب شد. پیش از آن قرار بود که برادرم و پدرخانمم کمی آنجا من را حمایت کنند ولی بعد که انقلاب شد، خودشان هم قدرت و توان نداشتند و من مجبور شدم آنجا در حین تحصیل کارکنم. البته کارهای مربوط به ساختمان را انجام می دادم؛ مثلاً در کارخانه در و پنجره سازی و یا کارخانه مونتاژ آسانسور کار کردم. مهم ترین درسی که ازنظر اصول ساختمانی در آلمان یاد گرفتم، محاسبات بود و اواخر سال ۱۳۶۵ هم به ایران و اصفهان برگشتم.
بعد از برگشتن به ایران در سازمان میراث فرهنگی فعالیت خودرا ادامه دادید؟
وقتی به ایران برگشتم هنوز با دکتر شیرازی در تماس بودم و ایشان به من پیشنهاد کرد که معاون دکتر جبل عاملی بشوم که آن وقت مدیر اداره میراث فرهنگی اصفهان بود اما من گفتم کار اداری نه، چون دیگر استخدامی من هم تمام شده بود. آن زمان دولت آقای رجایی بود که گفت کارمندها برگردند ولی من از کارمندی صرف نظر کردم. بعد دکتر شیرازی گفت «بیا تهران معاون خودم شو» اما من قبول نکردم و گفتم در چارچوب کار پیمانکاری کار می کنم. دکتر شیرازی گفت ما اصلاً پیمانکاری نداریم و من رفتم در کنار شهرداری در چارچوب یک شرکت، پروژه‌ی باغ غدیر را زیر نظر شهردار وقت آقای ملک مدنی شروع کردیم. در آن زمان باغ غدیر بزرگ ترین پروژه شهرداری مرکزی بود و من رئیس کارگاه شدم و باغ غدیر فعلی شامل آب نماها، استخر محوطه سازی و ساختمان ها را به این صورت درآوردیم. دکتر شیرازی به من اظهار داشت: «بسازبفروش شدی؟» گفتم نه، اظهار داشت: «بیا کنار خودمان کار کن» گفتم: «همان پیمانکاری» گفت «باشه». بدین سان نخستین قرارداد سازمان میراث فرهنگی کل کشور با من، یعنی روی سربرگ های شرکت خودم به اسم شرکت مرمتی ساختمانی آسوده بسته شده که این قرارداد مرمت کف فرش مسجد امام و کار روی گنبد آن بود و مربوط به اواخر سال ۱۳۷۱ و اوایل ۷۲ می شد. بدین سان باردیگر کارم با میراث فرهنگی ادامه پیدا کرد. تا الان هم هرچه کار می کنم به نام شرکتم است.
عمده فعالیت شما در میدان نقش جهان بوده، درست است؟
بله، اکثراً در میدان نقش جهان کار می کردم. پس از سی وسه پل به میدان نقش جهان منتقل شدم که داشتند از بازار مسگرها به طرف میدان را مرمت می کردند. بازار بود اما بسیاری از طاق هایش ریخته بود. پی ها از بین رفته بود و بسیاری از قسمت های میدان درهایش بسته بود. بین خیابان سعدی و پشت مطبخ درهایش را بسته بودند و مغازه‌ی آن چنانی نبود. اینجا را من زیر نظر دکتر شیرازی سرتاسر، رئیس کارگاه بودم. مهندس طلایی و مهندس حبیبی هم کسانی بودند که زیر دست دکتر شیرازی در میدان کار می کردند. دکتر شیرازی رئیس دفتر فنی سازمان میراث فرهنگی کشور وابسته به فرهنگ و هنر بود. ۸۰ درصد ساخت طبقه دوم میدان دست من بود؛ یعنی طبقه‌ی دوم میدان از مسجد امام تا مسجد شیخ و از عالی قاپو تا خیابان سپه دست من بود و بقیه اش بین خیابان سعدی تا مسجد امام را شرکت آقای مهندس رضایی کار کرد و طبقه‌ی دوم از خیابان سعدی تا عالی قاپو را هم استاد محمد پاک نژاد.
و طبقه‌ی دوم که موزه نشد...
بله، یک شب آقای دکتر شیرازی با دکتر بهشتی که آن موقع رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور بود، برای بازدید به میدان نقش جهان آمدند و آقای دکتر شیرازی پیشنهاد کرد که طبقه‌ی دوم میدان به موزه جهان اسلام تبدیل گردد. آن شب داشت به بهشتی می اظهار داشت که ما ۳۰۰ هزار قطعه شیء تاریخی داریم که در انبارها خاک می خورد و باید آنها را به اینجا بیاوریم و دورتادور میدان را به موزه جهان اسلام تبدیل نماییم، راه پله ها را احیا نماییم و مسافران بالا بروند و ببینند. دکتر شیرازی چنین آرزوهایی برای طبقه دوم میدان نقش جهان داشت ولی نشد.
احیای چوگان در میدان نقش جهان امکان پذیر است؟
اگر قدرت این باشد که میدان به زمان قدیم خود بازگردد خیلی عالی است. یک زمانی دکتر ابویی تز فوق لیسانس یا دکترایش روی همین موضوع و راهنمایش هم دکتر شیرازی بود. شیرازی هم اعتقاد داشت که میدان باید به حالت قبل برگردد. ولی این حالت فعلی میدان هم مربوط به زمان پهلوی اول است و حدود ۱۰۰ سال سابقه دارد. معمولاً آدم هایی که در ایران زندگی می کنند با این حالت خو گرفته اند و شاید برایشان قابل تصور نباشد که اگر به میدان چوگان تبدیل شد به چه حالتی درمی آید؛ ولی افراد قدیمی یا افرادی که از بقیه جاهای دنیا می آیند انتظار دارند که میدان قدیم چوگان ایران و ورزشی که ایرانیان مبتکر آن بودند را ببینند که در این صورت جاذبه آن به لحاظ توریستی بیشتر می شود. ولی این کار تقریباً جزو محالات است چون بودجه قوی و افراد قوی می خواهد که رویش بایستند، پروژه‌ی دوماه و سه ماهه و شش ماهه نیست. از نظر افکار عمومی بیشتر ایرانیان با احیای میدان به حالت قبل موافق می باشند و ما نباید فکر نکنیم که مردم بی توجه هستند بلکه خیلی ها دغدغه فکری دارند و ظاهر نمی کنند.
استحکام بخشی سی وسه پل را چطور انجام دادید؟
سال ۱۳۵۱ و ۵۲ زیر نظر دکتر آیت الله زاده شیرازی و همراه با آقای مهندس کسائیان، سه سال و نیم روی سی وسه پل کارکردیم. من و استاد رضا اولیکی سرپرست ۹۰ نفر از کارکنان روی سی وسه پل بودیم؛ یعنی از روزی که راه را بستیم که ماشین روی پل رفت وآمد نکند و آسفالت ها را برداشتیم من بودم تا انتهای کار. پروژه استواری بخشی بسیار خوبی انجام شد اما در آن زمان به برخی مشکلات پی نبردند.
چه مشکلاتی؟
آسفالت روی سی وسه پل را برداشتیم و به تعدادی قلوه سنگ رسیدیم که در پل خواجو هم وجود دارد، آنها را هم برداشتیم و زیر قلوه سنگ ها به ۵۰ سانتی متر ماسه بادی رسیدیم؛ از آن هایی که کنار دریا هست و آنها را هم برداشتیم و به طاق های اصلی رسیدیم و روی آنها آرماتور بستیم و تیر و دال بتنی اجرا کردیم؛ اما بعدها که من برای تحصیلاتم به آلمان رفتم و اتوبان هایشان را دیدم (در اروپا بهترین اتوبان ها را آلمانی ها دارند) دیدم که اتوبان ها را این طور می سازند که بسترسازی کرده و ۵۰ سانتی متر ماسه بادی می ریزند و بعد تخته بتن های ۱۲ متر در ۱۲ متر سوار می کنند و بعد روی آنرا آسفالت می کنند.
تنها مصالح طبیعی ساختمانی روی کره زمین که حالت الاستیکی دارد یعنی ضربه ها را می گیرد و رها می کند ماسه بادی است و سی وسه پل نشان داد که ما ۵۰۰ سال قبل در جاده سازی پل سازی جلوتر از الان اروپایی ها بودیم، ولی آن موقع تصمیم بر این شد و فکری جز این نداشتند و دست به این تعمیرات زدند.
البته ما ماسه بادی ها را برنداشتیم و هنوز هم هست منتهی پیش از آن تمام بار پل روی پایه ها پخش و گسترده شده بود و ما همه را روی تیر و دال مستقر کردیم. این تیرها روی قسمتی از پایه ها فشار می آورد و چون آن قسمت پایه ها تحمل وزن پایه ها را نداشت کم کم آغاز به شکستن کرد و ما پایه ها را مهاربندی و زیر آنها را خالی کرده و آهن کشیدیم تا پایه ها باقی بماند و بتواند بار بالا را تحمل کند؛ البته فشار به چشمه های وسط نمی آید چون روی دال است اما فشار روی آن تیرهای اصلی که آن دال رویش سوار است وجود دارد و در نیم متر پهنا فشار را وارد می نماید.
بعدها به این پی بردند که اگر این کار را نمی کردند و فکر دیگری بود شاید به نفع سی وسه پل بود. الان هم فکر دیگری وجود دارد اما برداشتن این دفعه از روی پل پروژه‌ی بسیار سنگینی است که فعلاً سیستم مدیریتی و بودجه ای میراث فرهنگی و سطح فکر جامعه، در حدی نیست که پای این پروژه بایستند و این فشار را از روی پل بردارند و به حالت اولیه‌ی خودش بازگردانند.
در مورد سایر پل های تاریخی چه کاری انجام دادید؟
پل مارنان که سه دهانه اش را آب برده بود، دومرتبه بازسازی و استواری بخشی شد و شهرداری هم غیر از میراث فرهنگی یک مقدار رویش کار کرد. در مورد پل شهرستان که زیر پایه هایش خالی شده بود همه را بتن تزریق کردند و سنگ کار گذاشتند تا پایه ها سفت شد؛ البته این مربوط به زمانی است که پدر من آنجا کار می کرد و من شاگرد او بودم و بعدها حدود ۲۰ سال پیش که نمایشگاه پل شهرستان درست شد، شهرداری هم در آنجا کار مرمتی انجام داد اما سردر ورودی پل شهرستان را بنده کار کردم.
از تأثیر خشک شدن زاینده رود بر پل های تاریخی بگویید.
پل های تاریخی روی زاینده رود با آجر و سنگ ساخته شده است. قبلاً این طور بود که ملات را از ساروج می ساختند. ساروج مخلوط خاک رس و شیره‌ی آهک است، زرده تخم مرغ هم ندارد اما لویی دارد. لویی گیاهانی بود که در رودخانه رشد می کرد و یک گل داشت که وقتی گل را از آن می تراشیدیم حالت پنبه پیدا می کرد و آنرا داخل ملات می زدند و بدین سان حالت آرماتور در بتن را داشت که اگر جایش نمناک باشد و به اندازه کافی رطوبت داشته باشد، من فکر نمی کنم هیچ بیل مکانیکی بتواند بر آن کارایی داشته باشد اما اگر رطوبت نداشته باشد کم کم استواری خودرا از دست می دهد؛ چون به حالت پفکی درمی آید و پودری می شود.
در اغلب پایه های پل های تاریخی یعنی تا آن قسمت هایی که آب وجود داشته از لویی استفاده شده است. حتی می گویند زمانی آب تا حدی بالا بوده که مردم روی پل خواجو می نشستند و کوزه قلیان هایشان را همانجا با آب رودخانه پر می کردند. بدین سبب احتمالاً در آن قسمت ها هم از لویی استفاده شده است. ما در مورد پل های تاریخی هر جا به ساروج برخورد می کردیم، هیچ قلم و چکشی بر آن کارایی نداشت. کما اینکه وقتی می خواستند پهنای خیابان مدرس را بیشتر کنند یک حمام قدیمی کنار ایستگاه دبیرستان در این خیابان وجود داشت که وقتی خواستند حمام را خراب کنند بیل مکانیکی بر آن اثر نداشت و ناخن هایش می شکست؛ بنابراین آنرا منفجر کردند!
چه زمانی مرمت عالی قاپو به شما واگذار شد؟
نخستین ستون عالی قاپو توسط پدرم و در زمان آقای معارفی درست شد و این ایده را اجرا کردند که در آن آهن بگذارند، ولی یک قسمتی از ستون پوسیده بود که متأسفانه آنرا عوض کردند و چوب نو گذاشتند که همخوانی ندارد.
بعدها برخی از ستون های داخل ایوان و نه بیرون، توسط برادرم رضا مرمت شد. اواخر سال ۱۳۸۳ و اوایل ۸۴ که مدیریت میراث فرهنگی با مهندس امینیان بود، با همفکری دکتر جبل عاملی و مهندس خواجویی، مرمت عالی قاپو را به عهد من گذاشتند و گفتند بابا و برادرت اینجا کار می کرده اند، تو بیا کار آنها را تمام کن. با سفارش دکتر شیرازی که اظهار داشت: «نمی خواهیم عالی قاپو را دست کس دیگری بدهیم و بیا کار کن» من آمدم که در عالی قاپو کارکنم اما نه در حد گسترده، فقط یکی دو ستون بود، با این وجود من فراتر از کاری که به عهده ام گذاشته بودند انجام دادم. یعنی گفتم ما فقط ستون ها را عوض نکنیم و داخل آنها آهن بگذاریم، بلکه ببینیم زیر آنها چه خبر است و با بررسی ها دیدم که موریانه کلاف های کف ایوان را خورده و پوسیده و جایش خالی است و به این علت ستون ها پایین و بالا شده است، به دنبال آن سقف هم همین طور.
روی طرح مرمت آن خیلی کار کردم، دکتر جبل عاملی و دکتر حجازی هم خیلی کار کردند و مهندس منتظر هم که مدتی مدیریت میراث را به عهده داشت آنجا رفت وآمد می کرد تا اینکه طرح را ارائه کردیم و تصویب گردید که آهن کشی کف را انجام دهیم و کف و بعد ستون ها را استواری بخشی نماییم.
ستون هایی که زمان برادر من کار می شد، این طور بود که دو تا قوطی پروفیل توخالی را سرهم می کردند یعنی یک قوطی ۱۸ در ۱۸ سانتی متر قسمت پایین ستون و قسمت بالا چون ۱۸ در ۱۸ سانتی متر جا نمی داد، ۱۴ در ۱۴ سانتی متر می گذاشتند و کمرش را به هم جوش می دادند که در اثر مرور زمان این جوش ها یک مقدار شکسته و باز هم کمر ستون خم می شد. ما آنها را هم از اول مرمت کردیم.
البته من قوطی ۱۷ در ۱۷ سانتی متری جنس کره ای پیدا کردم. قوطی هایی که در ایران تولید می شود درز جوش دارد، یعنی به صورت ورق است و آنرا خم می کنند و جوش می دهند اما قوطی هایی که من به دست آوردم جوش نداشت و یکپارچه بود و ضخامت دیواره اش یک سانتی متر بود و بسیار مقاوم. بجای آن قوطی های دو تکه ها از قوطی یک تکه استفاده کردیم. از جانب دیگر آن زمان که برادر من کار می کرد برای سرستون ها ورق ۲۰ در ۲۰ سانتی متر می گذاشتند که باز هم من دیدم کافی نیست و آن ورق ها به ۸۰ در ۸۰ سانتی متر تبدیل کردم که بسیار قوی شد و پایین آنها را هم ورق ضخیم و با ابعاد زیاد گذاشتم و زیر آنها بلوک بتنی قرار دادم و خیلی مفصل کار کردیم. کم کم دست ما در عالی قاپو بند شد و همه ستون ها را کار کردم. البته برخی از آنها قبلاً کارشده بود ولی روی آنها هم کار کردم.
مرمت عالی قاپو چه مدت ادامه داشت؟
این مرمت از اواخر سال ۱۳۸۳ آغاز شد و تا آخر سال ۹۷ ادامه داشت. یعنی پس از برادرم به مدت تقریباً ۱۵ سال روی آن کار نشده بود که من آمدم.
به جز کف و ستون ها روی چه بخش هایی از عالی قاپو کار کردید؟
بسیاری از قسمت های سقف عالی قاپو ریخته بود که آنها را هم درست کردیم. بسیاری از قسمت های سقف، تخته کوبی شده بود که آنها را درست کردیم. یعنی زمانی که ملکه الیزابت می خواست به اصفهان بیاید خیلی جاهای سقف ریخته بود و جایش تخته کوبی کرده بودند و تخته ها را عین گره چینی نقاشی کرده بودند که ما همه آن تخته ها برداشتیم و جایش گره چینی اصلی خودش را انجام دادیم.
در داخل سقف بالا که به آن دوپوش می گویند و پوش بالا برای مقابله با برف و باران و پایینی تزئینی است، بین آنها در بعضی قسمت ها یک یا بعضی دیگر چهار متر فاصله دارد؛ برای نگهداری تیرهای اصلی یک نوع چوب های به صورت زاویه که به آن خرپا می گویند سوار کرده بودند ولی بیشتر آنها را در یک زمانی جدا شده بود و ما تمام آنها را با چوب چنار درجه یک اصفهان و بعضاً تهران جایگزین کردیم.
بسیاری از جاها را تخته کوبی کردیم تا شیروانی اش درست شود. بسیاری از تخمه کوبی ها که به صورت موقت و مُسکن بود را با خرپاهای چوبی مثل حالت اولیه اش عوض کردیم. برخی از قاب ها که در اثر باران فرسوده و از بین رفته بود را مرمت کردیم. سقف که به صورت ناموزونی پایین و بالا شده بود را مرتب کردیم و دست ایوان را به بنای اصلی با تیرآهن وصل کردیم و تقریباً ۹۰ درصد سقف را از پشت استواری بخشی کردیم.
پدر شما در چهل ستون هم کار کردند؟
زمانی که گالدیری به اصفهان آمد، کار در سقف ایوان آینه چهل ستون توسط پدر و برادرم در زمان آقای معارفی شروع شده بود. سقف آینه بسیار عالی و خوب و تقریباً تمام خرپاهای سقف آینه ۹۹ درصد نو شده و بسیار کار عالی و درجه یکی انجام شده بود. حدود ۵۰ سال است که از انجام این مرمت می گذرد و من فکر کنم حداقل تا ۲۰۰ سال دیگر هم جواب دهی دارد چون همه افرادی که آن زمان در چهل ستون کار می کردند روزمزد بودند و به این بناها اعتقاد داشتند؛ برعکس حالا که انگار مسابقه است و هرکس سریع تر و ارزان تر کار می کند، کار را به او واگذار می کنند.
خارج از اصفهان هم کار مرمت کردید؟
من اکثراً اصفهان بودم اما در کاروانسرای امین آباد در ۲۰ کیلومتری بالای شهرضا هم کارکردم که آقای شیرازی از جانب طرح پردیسان به عهده من گذاشت. در سین، برخوار و گلپایگان هم کار کردم ولی خارج از استان نبودم. راستی، پیش از اینکه به خدمت سربازی بروم در منار سین هم کار کردم.
اصفهان را دوست دارید؟
بله، خیلی زیاد... من در اصفهان متولد و با این شهر بزرگ شدم، اصفهان را دوست دارم. این را دوست دارم که ما کجا بودیم و افسوس می خورم که کجا هستیم و چه مسیری را داریم طی می نماییم. زمانی که ما عالی قاپو را ساختیم و خرپا را درست کردیم، اروپایی ها از خرپا هیچ اطلاعی نداشتند. ستون های عالی قاپو به صورت مفصلی ساخته شده و الان هم کار می کند.
ما در دنیا سه ستون داریم؛ یا گیردار یا نیمه گیردار و یا مفصلی که تنها سیستمی که در مقابل زلزله یک مقداری از خودش مقاومت نشان می دهد، سیستم مفصلی است. ستون های عالی قاپو را مفصلی کارکردند! ببینید ما ۵۰۰ سال پیش کجا بودیم!
می دانید چرا سرستون هایش پهن است؟ سرستون ها را پهن می کنند که نیروی برشی را بگیرد. این جدید نیست. ۵۰۰ سال قبل سرستون ها را پهن کردند. در تخت جمشید هم همین طور است و سرستون سنگ ها را بزرگ کردند و روی آنها یک سرستون گذاشتند تا آن نیروی برشی را بگیرد. چقدر فکر آنها کار می کرده که آن زمان نیروی برشی را شناختند و چاره آنرا هم پیدا کردند که هم از بیرون به صورت تزئینی هم باشد و از هم داخل نیروی برشی را بگیرد!
در محاسبات آب رسانی طبقه بالای عالی قاپو می دانستیم آب را چطور بالا بکشیم! پل سازی ما هم بسیاری از اروپا جلوتر بوده است، اما بعد تنبلی کردیم و دوره قاجار را داشتیم. چقدر ما جلو بودیم. فقط تکنیک است که کار می کرده، ما ۵۰۰ سال قبل از حرکت صوت و طول موج اطلاع داشتیم که در عالی قاپو انجام دادیم. آن وقت اروپایی ها نمی فهمیدند فیزیک یعنی چه!
من در اروپا درس خواندم اما مخالف آنها هستم و برگشتم. می توانستم پس از بازگشت از اروپا به تهران بروم و کارت نظام مهندسی بگیرم و با درآمدهای بسیار کارکنم بالا اما به اصفهان برگشتم. من حدود ۳۰ سال است که عضو نظام مهندسی هستم اما در طول عمرم امضا فروشی نکردم، تنها چند نفر در میراث هستیم که امضا فروشی نکرده ایم مثل آقای مهندس فرشته نژاد. امضا فروشی برای ما مدلول ندارد. باید بایستی و کار کنی. ازنظر مالی امکان دارد عقب باشیم ولی دیدمان این است. ما زیردست آقای شیرازی کار کردیم و از او یاد گرفته ایم.
مشکل اصلی میراث فرهنگی را در چه چیزی می دانید؟
مشکل اصلی به نظر من این است که میراث فرهنگی مرمت هر بنایی را دست متخصص خودش واگذار نمی کند، نمی تواند بکند، چون قانون به آنها حکم کرده که باید ارزان ترین را انتخاب کنید و در سایت هم شرکت کنید.
یک نفر از مشهد با قیمت پایین در سایت شرکت می کند و برنده می شود. برای اداره بهترین است ولی برای بنا بدترین است و او تازه می آید و می گوید عالی قاپو کجاست!؟ نه با این بنا آشناست و نه کارکرده و نه سابقه دارد و فقط یک رتبه بندی دارد که نمی دانم این رتبه بندی ها بر چه اساس است و امیدوارم خدا همه را به راه راست هدایت کند.
به نظر من باید در مورد هر بنایی بگردند و ببینند چه کسی قابلیت کار کردن در آن بنا را دارد نه هرکس ارزان تر باشد انتخاب گردد. پیمانکاری که مرمت یک بنای ۴۰۰ یا ۵۰۰ ساله را به عهده گرفت باید آن بنا را بشناسد و با آن عجین شود و بتواند از پس این کار برآید. باید سابقه‌ی کاری در این رشته و این کار داشته باشد. ولی حالا فرد در قسمت بنّایی صلاحیت پیمانکاری دارد ولی در قسمت کاشی شرکت می کند! در بنایی سابقه دارد ولی در نجاری شرکت می کند! نجار در کاشی شرکت می کند و به آنها هم می دهند کارهایی می کند!
ما خیلی داریم در حق بناها خیانت می نماییم. مگر اینکه فکر اساسی بکنند، مقامات بالا را قانع کنند و میراث فرهنگی را از قانون ارزان ترین و سریع ترین پیمانکار استثنا کنند. درست است خیلی کارها با زد و بند انجام می شود، خیلی پیمانکارها رابطه دارند و این قوانین را وضع کردند تا از این زد و بندها جلوگیری شود و کارها بین همه تقسیم شود اما این قوانین نباید درباره‌ی بناهای تاریخی به خصوص بناهای تاریخی شاخص باشد.
این گفت و گو ادامه دارد...
منبع: enjoytrip.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب