پل های تاریخی زاینده رود همچنان در حسرت آب
لذت سفر: پل های تاریخی اصفهانِ نصف جهان از کانون های گردشگری و جذاب برای گردشگران و مسافران به ویژه در عید نوروز هستند، آنها بااینکه دلرُبا و چشم نوازند اما چند دهه است تلخی خشکی و بی آبی زاینده رود همیشه جاری، چشم انتظارشان گذاشته است.
به گزارش لذت سفر به نقل از ایرنا، استان اصفهان با پنج میلیون نفر جمعیت بعنوان یکی از قطب های معروف و محبوب گردشگری جهان و ایران، بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی شناسایی شده دارد که از میان آنها افزون بر یک هزار و ۸۰۰ اثر ثبت ملی شدند.
کمتر کسی از ایرانیان یا توریستهای خارجی است که نام پل های معروف اصفهان که هر یک نمادی از تاریخ و هنر و معماری ایران زمین و نصف جهان است به گوشش نخورده باشد، از پل خواجو و سی و سه پل گرفته تا پل مارنان و شهرستان، هر یک قرن ها استوار بر رودخانه زیبای زاینده رود همیشه جاری، جنوب و شمال اصفهان را به یکدیگر متصل کرده اند.
زاینده رود به طول افزون بر ۴۰۰ کیلومتر بزرگترین رودخانه منطقه مرکزی ایران است که از کوه های زاگرس مرکزی به ویژه زردکوه سرچشمه می گیرد و در کویر مرکزی ایران به سمت شرق پیش می رود و در نهایت به تالاب گاوخونی در شرق اصفهان می ریزد.
اما متاسفانه این رودخانه که نقشی اصلی و مؤثر در پایداری محیط زیست، تامین آب شرب، حیات محیط زیست، رونق کشاورزی، اقتصاد و گردشگری منطقه مرکزی و هستی تالاب گاوخونی دارد، در دهه های اخیر به سبب برداشت های غیرقانونی در بالادست، انتقال آب به حوضه دیگر، تراکم جمعیت و تا حدودی کاهش نسبی بارندگی ها، به یک رودخانه با جریان دوره ای تبدیل و در پایین دست اغلب در فصول گرم و حتی روزهای سرد سال مانند چنین روزهایی که در حال سپری کردن هستیم با خشکی روبه رو شده است.
پل خواجو خسته از بی آبی زاینده رود
پل خواجو نگینی بر زاینده رود است و لحاظ موقعیت، عظمت و زیبایی سرآمد پل های تاریخی زاینده رود شمرده می شود، این سازه دو طبقه با تزئینات نفیس هنر کاشیکاری و نگارگری در سال ۱۰۶۰ هجری قمری بنا و با طول ۱۳۳ متر و پهنای آن ۱۲ متر و به سبب قرار گرفتن آن در محله خواجو اصفهان به پل خواجو معروف شد.
در میانه این پل، ساختمان مخصوصی وجود دارد که برای اقامت موقتی شاه صفوی و خانواده او بنا شده و اتاق های این ساختمان کوچک دارای تزئینات نقاشی بسیار زیبایی است.
این پل تاریخی بخاطر معماری منحصر به فرد و وجود تزئینات نقاشی و کاشیکاری از دیگر پل های راه اندازی شده بر روی زاینده رود مشهوتر است و دل هر گردشگری ایرانی و غیر ایرانی را می رباید.
خواجو یکی از پل هایی است که در تنظیم جریان آب در رودخانه بدلیل وجود دروازه بند یا دریچه در زیر قوس هایش نقشی مهم داشته و هنگامی که دریچه های سد بسته می شده، سطح آب در پشت پل بالا می آمده و سبب تسهیل آبیاری باغ های بسیاری در امتداد بالادست پل می شده است.
شعرا درباره پل خواجو اشعار زیبایی سروده و در این سروده ها زیبایی های آنرا ستوده اند، همچون این اشعار، قصیده بلند صائب تبریزی در وصف یکی از روزهای جشن و چراغانی در کنار این پل است.
گردشگران و جهانگردانی که در دوره های مختلف به اصفهان آمده اند همیشه از زیبایی ها و اعجاز پل خواجو سخن گفته اند و آنرا در زمره شاهکارهای جاودانه معماری ایرانی و اسلامی به شمار آورده اند.
این پل ۱۵ دی ۱۳۱۰ بعنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسید.
سی و سه پلُ چشم انتظار دیدار آب
این پل در سال ۱۰۶۰ هجری قمری و در روزهای سلطنت شاه عباس دوم صفوی در محور جنوب شرقی اصفهان و در راه مجموعه تخت پولاد برای اتصال پایتخت امپراتوری صفوی به محور جنوبی کشور بنا شده و بنا بر این در بعضی منابع از این پل تاریخی با اسامی پل شیراز و پل بابا رکن الدین نیز یاد شده است.
سی و سه پل یا پل الله وردی خان بعنوان طولانی ترین پل زاینده رود در سال ۱۰۰۵ هجری با ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض توسط الله وردی خان از سرداران سپاه صفویه بر روی زاینده رود در شهر اصفهان و در زمان شاه عباس صفوی ساخته شد.
در این پل سه معبر در سه سطح مختلف تعبیه شده که یکی از آنها راه معمولی روی پل بشمار می رود که در دو طرف آن تاق نماهای سرپوشیده ساخته شد که از طرفی به رودخانه و از سویی به همین جاده مشرف است.
این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۱۰ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
پل جویی حدفاصل سی و سه پل و خواجو
پل جویی، یا پل سعادت آباد در وسط دو پل الله وردی خان و پل خواجو به طول ۱۴۷ متر و در سال ۱۰۶۵ هجری در دوره سلطنت شاه عباس دوم بنا شد.
به سبب موقعیت مناسب آن و نزدیکی این پل به پل خواجو، گردشگران پرشماری بعد از تماشای خواجو، این پل را نیز از نزدیک به نظاره می نشینند.
به لهجه اصفهانی از این پل به پل چوقی یا جوقی نیز یاد می شود.
پل مارنان در منتهی الیه غرب اصفهان
پل مارنان در یکی از قدیمی ترین محلات شهر اصفهان یعنی ماربین واقع شده و برخی شالوده های این سازه زیبای قدیمی را به دوران ساسانی نسبت می دهند.
این پل در نزدیکی پارک جنگلی ناژوان قرار گرفته است و بااینکه کمتر شناخته شده اما طرفداران خاص خودرا دارد.
چشم امید پل شهرستان به باران
پل شهرستان یا پل جی یکی از پل های قدیمی زاینده رود و در سه کیلومتری مشرق پل خواجو و مقابل ناحیه جی واقع شده و به عقیده برخی از مورخان و باستان شناسان این پل دارای اساس و بنیاد ساسانی است.
از زیبایی ها و جلوه ای پل های تاریخی که بگذریم این سازه های میراث فرهنگی معروف و محبوب سال ها گرفتار خشکی زاینده رود شده اند و برمبنای آنچه کارشناسان و پژوهشگران دیرینه شناسی و میراث فرهنگی می گویند نبود آب می تواند ضربات غیر قابل جبرانی بر پیکره ی آنها وارد کند.
به گفته کارشناسان این سازه ها به شکلی تولید شده اند که برای استواری و دوام همچون چند صد سال قبل نیازمند وجود آب در بستر رودخانه و هستند و در صورت نبود آب از استواری و صلابت آنها کاسته خواهد شد.
از سوی دیگر نما و ظاهر پل ها در صورتیکه آب در بستر جامعه جاری باشد به صورت تمام کمال رخ می نماید و در صورت نبود آب نمی توان انتظار زیبایی های کامل آنها را داشت.
از سوی دیگر بگفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان نبود هشت ماهه آب در بستر زاینده رود که برای پل های تاریخی بسیار مضر است خود بستر رودخانه را به کانون انتشار گرد و غبار تبدیل نموده و در صورت تداوم این امر سلامتی شهروندان و مسافران نیز به خطر خواهد افتاد.
منصور شیشه فروش در گفت و گو با ایرنا اشاره کرد: وزش باد شدید و تندبادهای لحظه ای در ایام گذشته و انتشار بسیار زیاد گرد و غبار در فضا نشان داد که خود بستر زاینده رود نیز کانونی بالقوه و قابل توجه برای انتشار ریزگردهاست و در صورت نبود آب در بستر آن این مشکلات در ماه های آتی بسیار بیشتر خواهد شد.
وی به لزوم برنامه ریزی برای جاری سازی زاینده رود اشاره نمود و گفت: اجرای طرح های انتقال به آب حوضه آبریز زاینده رود مانند بهشت آباد و کوهرنگ ۳ اجتناب ناپذیر و لازم است و می طلبد که مسئولان در این خصوص اهتمام بیشتری داشته باشند.
منبع: لذت سفر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب