آیین های محرمی، ۹
یک رسم کاملا زنانه برای سوگواری امام حسین(ع)
به گزارش لذت سفر، یکی از رسوم سوگواری در روزهای ماه محرم که بدون حضور مردان برگزار می گردد را ایلامی ها با نام چایینه خوانی می شناسند که در آن تنها زنان به عزاداری می پردازند.
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ ماه محرم یکی از بهترین زمان هایی است که مردم ایران آداب و رسوم خویش را در ارتباط با عزاداری امام حسین (ع) و یارانش اجرا می کنند دراین میان هر کدام از شهر های ایران به برگزاری یکی از رسوم این عزاداری می پردازند. این عزاداری ها معمولا با گروهی از مردان به طور گسترده اجرا می شود اما مردم استان ایلام از آداب و رسوم گوناگونی برخوردار می باشند که بعضی از آنها را زنان برگزار می کنند. ایلامی ها به واسطه نزدیکی شأن با عراق ارتباط نزدیکی با امام حسین (ع) و یاران ایشان دارند و همین مساله سبب شده تا مردمی دیندار، متدین و معتقد باشند و مراسم عزاداری بزرگان دین برای آنان معنای دیگری داشته باشد. در بین این مردم، زنان به برگزاری رسم چایینه می پردازند. در اصل چایینه نوعی سبک سوگواری زنان عرب عراقی است که به شیوه ها و اسامی مختلف در مناطق عرب نشین خاورمیانه برگزار می گردد.. «چایینه»، «ملایه» و «لطم»، نامهای مختلف این مراسم است. در عراق به مداحی زنان «ملایه» گفته می شود و «لطم» هم به بخشی گفته می شود که به سر و سینه و پیشانی می زنند. ظاهراً این شیوه سوگواری سنتی زنان شامی بوده است که اسرای عراق در بازگشت از شام، آنرا به عراق می آورند. چایینه به معنای ذکر مصیبت بر مصائب یاران امام حسین (ع) و چند نوع است. همچون این چایینه ها میتوان به چایینه حضرت قاسم (ع) در روز هفتم، چایینه حضرت عباس (ع) در روز هشتم، چایینه امام حسین (ع) در روز دهم و چایینه روز اربعین حسینی اشاره داشت. به صورت مثال در چایینه قاسم، بر تن دختری جوان و ازدواج نکرده لباس عروسی می پوشانند و بعد از آن چایینه خوان ها، این رسم را به جا می آورند. زنان در «چایینه» به شکل حلقه ای دور هم جمع می شوند، شعر می خوانند و وقت اوج گرفتن اشعار در ارتباط با سوگواری، وسط حلقه به صورت دایره وار و بلند شدن از روی زمین به دور هم می چرخند و همزمان ضمن تکرار اشعار، سرها را به یکدیگر نزدیک کرده و با هر دو دست به پیشانی می زنند. این نمایش سوگواری به روشی داستان گونه از آداب و رسوم زنان ایلامی در ماه محرم است. در بین «چایینه» ها، «چایینه عباس» از مهم ترین و معروفترین آیین هاست که بسیار سوزناک برگزار می گردد. پختن «هریسه» که نوعی غذای شبیه حلیم گندم است و بعنوان نذری در میان همسایه ها و دسته جات سوگواری پخش می شود.
در چایینه حضرت قاسم رسم بر اینست که ابتدا بر تن دختری جوان و ازدواج نکرده که نشان از عروس حضرت قاسم است، لباس عروسی سبزرنگ به تن می کنند و بر سرش سرپوشی سفید می پوشانند و دو شمع روشن و یک سینی پر از نقل و نبات به دست او می دهند. سپس حنا، عود و شمع را در وسط میدان می گذارند. چایینه خوان ها با لباس تمیز رنگی و با وضعی مرتب وارد میدان می شوند و زنی که به او مُلایه گفته می شود، آغاز به مداحی می کند. در حین اجرای مراسم عروسی، زنی کفنی آغشته به خون را به نشانه رسیدن خبر شهادت قاسم در روز برگزاری مراسم عروسی به وسط میدان می آورد، سپس چایینه خوان از حالت نمادین شادی و سرور درآمده و خویش را پریشان کرده و با خاموش کردن شمع ها، به نشانه عزادار شدن روی سر عروس چادر سیاه می اندازد و پس از خاموش کردن شمع ها، مُلایه نوحه خوانی می کند و مجلس سراسر ماتم و عزا می شود.
چایینه خوان ها ابتدا دو زانو می نشینند و سپس در حالت ایستاده حلقه وار دور میدان می چرخند و با کف دو دست به پیشانی خود می زنند. چایینه عباس (ع) در روز هشتم محرم برگزار می گردد و در ایام عاشورا و اربعین هم چایینه امام حسین (ع) برگزار می گردد.
منبع: لذت سفر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب