پشت شیشه های موزه های اصفهان-۳
موزه بلدیه در باغ زرشک احیای حافظه شهری یا یک پروژه نیمه تمام دیگر؟
لذت سفر: مدیر موزه بلدیه می گوید تأسیس این موزه حاصل دو دهه کوشش برای حفظ اسناد مدیریت شهری است؛ اما چرا باغ زرشک برای این پروژه انتخاب شد؟
خبرگزاری مهر، گروه استانها – کورش دیباج: باغ زرشک، ساختمانی که روزگاری تنها قسمتی از بافت تاریخی اصفهان بود، امروز به یکی از مهم ترین پروژه های فرهنگی شهرداری تبدیل گشته است: موزه بلدیه. اما این تصمیم چگونه شکل گرفت و چرا شهرداری اصفهان بعد از بالاتر از یک قرن فعالیت، به فکر ثبت و مستندسازی تاریخ خود افتاد؟ آیا این موزه فقط آرشیوی از اسناد مدیریت شهری است، یا می تواند بستری برای گفت و گو درباره ی گذشته و آینده اصفهان باشد؟ برای پاسخ به این پرسش ها، با محمدعلی صرامی، مدیر موزه تاریخ شفاهی شهرداری اصفهان گفت و گو کرده ایم تا از پشت پرده این پروژه و چالش های آن بیشتر بدانیم.
چگونه شهرداری اصفهان به فکر تأسیس موزه بلدیه افتاد و چرا این موزه در عمارت باغ زرشک ایجاد شد؟
با ایجاد شهرداری بعد از انقلاب مشروطه، این نهاد همیشه به عنوان یکی از تأثیرگذارترین نهادها در تحولات شهری مطرح بوده، چنان که همراه با فعالیتش در این دوره نزدیک به ۱۲۰ ساله، شاهد تغییرات عمده ای در کالبد و مناسبات اجتماعی اصفهان هستیم. با این وجود، تابحال زمینه و زیرساخت لازم جهت بررسی این تحولات و نقش شهرداری در راه آن وجود نداشته است؛ فضایی علمی که در آن شهرداری با رجوع به حافظه ی شهر و ارائه سوابق و عملکردش بتواند با شهروندان به گفت وگوهایی پیرامون شهر و مدیریت شهری بپردازد. این مهم ترین دلیلی است که ضرورت ایجاد موزه تار یخ شهرداری را قابل دفاع می کند و در این دوره، نگاه فرهنگی شهردار محترم موجب شد چنین ضرورتی تبدیل به یک پروژه اجرائی گردد.
اما برداشت شخصی ام این است که طی دو دهه ی گذشته بصورت ناخودآگاه همیشه کمبود چنین فضایی احساس می شده، ولی ایده و نقشه جامعی برای جبران آن وجود نداشته است. این برداشت ناظر به کنگره ای است که در اواسط دهه ۸۰ به میزبانی شهرداری اصفهان، به مناسبت یکصدمین سال تأسیس بلدیه ها اجرا شد. در ستاد کنگره همکاران شهرداری یک مجموعه فوق العاده باارزش از اسناد، مدارک تاریخی و تصاویر شهری از آرشیوهای باقیمانده در انبار و مرکز اسناد ملی کشور گردآوری کردند که بخش کوچکی از آنها در یک کتاب دو جلدی به نام از " بلدیه تا شهرداری" منتشر شد. به نظرم این مجموعه توانست اهمیت اسناد معاصر مدیریت شهری و ضرورت حفظ و نگهداری آنرا به خوبی ثابت کند.
پس از آن در زیرزمین نمایشگاه نصف جهان بخش های دیگری از این اسناد شناسایی و اداره کل ارتباطات ماموریت پیدا کرد همه آنها را ساماندهی و دیجیتال کند. دلیل انتخاب نمایشگاه نصف جهان برای این ماموریت این بود که از حدود ۲۵ سال قبل شهرداری در این مکان با برگزاری نمایشگاهی به نام اصفهان ۲۲ و نصف جهان به معرفی پیشینه ی شهرداران سابق، کارهای شاخص مدیریت شهری در ادوار مختلف و اقدامات معاصرش پرداخته بود.
در نهایت ایده ی موزه بطور رسمی از اواخر دهه ۹۰ مطرح و با رویکرد فرهنگی شهردار اصفهان، تأسیس موزه شهرداری بطور جدی در دستور کار قرار گرفت.
با وجود معرفی موزه در رسانه های شهرداری اصفهان و برگزاری های نشست های ماهیانه در این مکان، هنوز این موزه آن طور که باید نزد شهروندان شناخته شده نیست، دلیل این امر را در چه می دانید؟
اکنون فاز یک موزه مورد بهره برداری قرار گرفته و طبیعی است که در این مرحله پوشش حداکثری مخاطب نداشته باشد. دلیل آن هم تعریف فرآیندی پروژه است. انتخاب این تعریف مسبوق به تجارب قبلی است، چونکه در یک دستگاه اجرائی به طور معمول پروژه ها بطورکامل مهندسی و خطی تعریف می شوند؛ یک برنامه خطی و مستقیم که نقطه به نقطه حرکت می کنند. تجربه نشان داده این نوع تعریف پروژه دست کم در تأسیس نهادهای فرهنگی اصفهان نقاط تهدید و ضعف های قابل توجهی داشته است. نمونه های زیادی هم می توان ذکر کرد. پروژه ای که با تاریخ و هویت اصفهان گره خورده بسادگی قابل برنامه ریزی و اجرا نیست، آن هم وقتی سایت مورد نظر ما روی ستون فقرات اصفهان قرار دارد، به این علت در هر مرحله باید با حساسیت حداکثری تصمیم گیری کرد.
در مورد فرآیند پروسه محور موزه بلدیه شهرداری اصفهان بیشتر توضیح دهید و این که ما مخاطبین در کدام مرحله قرار داریم؟
این پروژه از ابتدا موزه را فضایی تعاملی و چند صدایی برای گفت و گوی درباره ی ی شهر تعریف کرده است.
بنابراین تصمیمات خودرا تا رسیدن به وضع مطلوب در ۵ بخش پیش بینی کرده است. این بخش ها الزاماً گام به گام نیست و بسته به ضرورت ها برمبنای اولویت اجرا خواهد شد.
بخش اول: مطالعات شناختی و محتوایی؛ همانند امکان سنجی، پیشینه، نمونه های مشابه، شناسایی و تفکیک اسناد مدیریت شهری، تدوین توجیهات محتوایی و کالبدی و مکانی.
بخش دوم: مذاکره و ارتباط با دستگاهها، نهادهای ملی و بین المللی، شخصیت های حقیقی و مؤثر برای تعمیق و توجیهات قانونی و کارشناسی.
بخش سوم: تشکیل هسته های اداری و تخصصی مانند دبیرخانه، شورای راهبردی و انتخاب مشاور طراحی.
بخش چهارم: اجرای طرح های آزمایشی کوچک مقیاس با موضوعی محدود؛ همانند برگزاری رویداد با هدف آزمایش و تثبیت ایده های اولیه، نشست های مطالعاتی و هم اندیشی.
بخش پنجم: تثبیت پروژه با اجرای کامل برنامه طرح محتوایی و کالبدی؛ همانند تدوین اسناد بالا دست، برنامه طرح معماری، تکریم ملزومات و تجهیزات، انتخاب پیمانکاران.
به طور مثال با این نگاه در پروسه مزبور: در بخش اول برنامه شناسایی اشیا و ملزومات موزه ای در کل شهرداری در حال انجام می باشد. در فاز اول سازمان آتش نشانی، مناطق قدیمی شهرداری و انبار مرکزی. یا دیجیتال سازی مدارک بایگانی که تابحال یکصد وبیست هزار سند از حدود سال ۱۳۱۰ تا ۱۳۳۰ اسکن شده است. فقط همین بخش دیجیتال سازی ۱۸ ماه زمان نیاز داشت تا به مرحله اسکن برسد.
در همین بخش پروژه تاریخ شفاهی کارخانه صنایع پشم با شناسایی ۲۰۰ نفر از شهروندانی که هر کدام با این مکان ارتباط مؤثر داشته اند در حال انجام می باشد تا خاطرات ایشان در گنجینه موزه به عنوان روایان باغ زرشک ثبت گردد. پیش بینی ما برای انجام این پروژه حدود یک سال است. همه اینها بخش کوچکی از گنجینه موزه خواهند بود.
تصور کنید دیجیتال سازی تمامی اسناد، شناسایی کلیه اشیا، تبدیل بایگانی فیلم که از اواخر دهه شصت ضبط شده، اسکن تصاویر و نقشه های شهری از حدود دهه ۳۰ تا حالا، چه سرمایه ی ارزشمندی برای شهر خواهد بود.
در بخش دوم امضا تفاهم نامه های همکاری با ایکوم، انجمن علمی هنر و ادبیات تطبیقی یا همکاری بیشتر با مراجع عملی مثل دانشگاه های هنر و اصفهان. حضور مؤثر در رسانه های اجتماعی برای ارتباط مؤثر با شخصیت های حقیقی و حقوقی.
در بخش چهارم، رویداد «باغ هزار داستان» با هدف ارتباط مؤثر با مخاطبین انجام شد که با شهروندان به مباحثه و گفتگوی عمومی و تخصصی درباره ی پروژه بپردازد و از دیدگاه ایشان در امتداد پیشرفت درست آن استفاده نماید. نشست های تخصصی که اشاره شد با هدف مشارکت مخاطبان متخصص و تدوین مطالعات پشتیبان موزه درحال برگزاری است.
منبع: لذت سفر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب