گزارش مهر از هنر چاقوسازی زنجان
از مجوز برای چاقوفروشی تا متصل شدن به كف نعلبكی
به گزارش لذت سفر چاقوسازی در زنجان اگر شهرت جهانی هم نداشته باشد حتما بین ایرانیان خیلی خوب شناخته شده است هنری كه انسان های اولیه هم از آن استفاده می كردند و حالا یكی از مهمترین صنایع دستی این شهر است.
به گزارش لذت سفر به نقل از مهر، مهمترین صنعت دستی و هنر سنتی در استان زنجان چاقو سازی آن است و پس از آن هنر مس كاری و ملیله جزو هنرهای مخصوص این شهر هستند. اما چاقوسازی به قول رئیس اتحادیه چاقو سازان استان زنجان حدود۶ هزار سال قدمت دارد اصلا همه اهل فن به این بر این باورند كه چاقو از نخستین ابزارهای دست ساز انسان بوده تا با آن شكار كرده و یا غذا تهیه نماید چاقوهای ساخته شده در طول تاریخ عموما با دسته استخوانی و تیغه ای از سنگ چخماق بوده است. استناد دیگر وسایل پیدا شده همراه مردان نمكی از دوره هخامنشیان است كه در معدن نمك چهراباد كشف شدند. در اینباره هم یحیی رحمتی مدیركل میراث فرهنگی استان زنجان گفته است: با بررسی چاقوهایی كه در كنار مردان نمكی وجود داشت و شباهت آن به چاقوهای امروزی، مشخص شد كه قدمت چاقوسازی در زنجان به ۲ هزار و ۱۵۰ سال پیش برمی گردد. حالا همه، زنجانی ها را با هنر چاقو سازی شان می شناسند. آنطور كه رحمتی گفته طبق آمارها زنجان، ۳ تا ۴ درصد چاقوی مصرف بازار داخل را تامین می كند و این ظرفیت وجود دارد و می توان از ۹۶ درصد باقی مانده هم سهمی گرفت.
آمار دقیقی اثز تعداد چاقوسازان زنجانی وجود ندارد بسیاری از افراد در خانه های خود كارگاهی بوجود آورده اند و یا كارگاههایی دارند كه بسیار فعال است اما جزو هنرمندان صنایع دستی دارای كارت استان به حساب نمی آیند تا جزو آمارها قرار گیرند اما آوازه هنرشان به شهرهای دور می رود. با این وجود هر كسی یك آماری می دهد بعضی می گویند ۳۵۰ كارگاه و برخی دیگر اعلام می كنند ۱۵۰ كارگاه چاقوسازی در زنجان فعال است. اصلا چرا انقدر چاقوی زنجانی معروف شده است به خاطر تعداد هنرمندانش است و یا قدمت تاریخی آن؟ حسین محبی یكی از هنرمندان چاقوساز به خبرنگار مهر می گوید: چاقوهایی كه توسط زنجانی ها ایجاد می شود، به علت آب دیدگی و استفاده از فولاد و یا استیل مناسب همیشه تیز هستند. از طرفی دسته و تیغه از هم جدا نیست و این مورد عمر چاقو را بیشتر می كند. او نمونه هایی از چاقوهای ساخته شده را نشان داده است و می گوید: برای هر كاری یك چاقوی مخصوص ساخته شده. چاقوی شكار، چاقوی گاوكش تا حتی تیزی. محبی می گوید كه فروش چاقو به افراد زیر ۱۵ سال ممنوع می باشد ما مجوز داریم تنها به افرادی چاقو بفروشیم كه بتوانیم حدس بزنیم برای كار خلافی آنرا نمی خرند هر چند كه از نیت افراد نمی توان با خبر شد اما با این وجود چاقو دست بچه نمی دهیم! اصلا هر كسی كه وارد مغازه می شود همان اول می دانیم كه چه می خواهد. از كارد میوه خوری و یا چاقوی قلم تراش گرفته تا شتركش و چاقوی پرتابی كه یك تكه طناب به آن متصل است. چاقوهایی كه هنرمندان زنجانی می سازند دارای برند مخصوص به خودشان است. یك نفر نامش را روی تیغه می زند دیگری نقش و نگار سنبل و درختچه و یا چشم و ابرو را نشان كارش می داند. آن یكی فرم چاقوسازی اش را متفاوت از دیگران كرده و همین برند هنرش شده است. هر هنرمندی باآنكه تبحر ساخت چاقوهای مختلف را دارد اما روی یكی دو چاقو حتما سرشناس تر است. بعضی تبحر دارند چاقوی شكار بسازند و دیگری چاقوی شتركش خوبی دارد. در زنجان چاقوها را به نام همان هنرمند می شناسند مثل چاقوی حیدری و چاقوی شمس. اما بیشترین مشتری چاقوهای زنجانی، زنان خانه داری هستند كه از تیز بودن چاقوی آشپزخانه خوشحال می شوند. محبی می گوید: نخستین سوال زنان این است كه چاقو را بزاریم در فریز تا تیزتر شود؟ درصورتی كه چاقوی زنجانی احتیاجی به فریز شدن ندارد. همان ته استكان برای تیز شدن كافی است. تازه اگر پس از مدتها چاقو كند شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب