چرا عصر نسخ خطی در جهان اسلام بیشتر دوام آورد؟
لذت سفر: به گزارش لذت سفر، عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اظهار داشت: عصر نسخه های خطی در جهان اسلام خیلی بیش از عصر نسخه های خطی در مغرب زمین دوام آورد و دلیل آن هم ورود دیرهنگام صنعت چاپ به کشورهای اسلامی بود.
به گزارش لذت سفر به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، نادر کریمیان سردشتی ـ عضو هیأت علمی پژوهشگاه ـ در کرسی ترویجی اصول و مبانی شناخت نسخه های خطی (اصطلاحات: کاتب، ناسخ، مؤلف، مصنّف)، اظهار داشت: عصر نسخه های خطی در جهان اسلام خیلی بیش از عصر نسخه های خطی در مغرب زمین دوام آورد و دلیل آن هم ورود دیرهنگام صنعت چاپ به کشورهای اسلامی بود. بی شک اصطلاحات نسخه شناسی، همچون واژگانی هستند که شایسته و بایسته است تعریف جامع و مانعی از آنها به دست آورد؛ چونکه در انتساب، صحت مفهوم و کاربری و کاربرد آن در نسخه های خطی نقش کلیدی را بر عهده دارند.
او اضافه کرد: ما در این کرسی ترویجی می کوشیم برخی اصطلاحات نسخه شناسی را که در شناخت نسخه خطی مؤثر هستند، معرفی نماییم و در حدّ توان به نقد درآوریم، البته در معرفی اصطلاحات گاهی با مشکلات کاربردی و مفهومی روبرو می باشیم که در پاره ای از موارد، مصادیق آنها با مصادیق امروزین متفاوت می باشد و پس برای روشن شدن مقصود اصلی به نمونه و شواهد استناد کرده ایم.
کریمیان سردشتی اظهار داشت: در شناخت اصول و مبانی نسخه های خطی نخست باید اصطلاحات را به درستی به کار گرفت و مبنا و معیار کارشناسی آنرا معین کرد. بدین سبب ایجاد لیستی از اصطلاحات دقیق در ساختار نسخه شناسی از ضروریات پژوهش هر نسخه خطی به شمار می آید. بر پایه همین پیش فرض ها نگارنده سال ها پیش طرح پیش نویس آنرا طی رساله ای تدوین و منتشر ساخت و با عنوان «نسخه های خطی» در مجموعه نفیس سیمای فرهنگی ایران (تهران، انتشارات عیلام، ۱۳۷۸ش: ۱۹۳- ۲۱۶) عرضه نمود.
او با اشاره به اینکه در طرح کلی مباحث رساله شامل کتاب سازی نسخه، کتاب آرایی نسخه، کتاب شناسی نسخه و نسخ خطی در دوره معاصر در گفتارهای مختلف خصوصاً در چهار محور همچون «کتاب سازی» و «کتاب آرایی» تدوین و تألیف شد، به تشریح هر یک پرداخت.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه با اشاره به اینکه اصطلاح «عصر نسخه های خطی» به دوره قبل از صنعت چاپ گفته می شود (چاپ سنگی یا انواع دیگر آن) که به شکل گسترده جایگزین انتقال دستی متون شد، اظهار داشت: در فرهنگ و تمدن اسلامی، عصر نسخه های خطی به دوره میان سده های یکم هجری (هفتم میلادی) تا سده های چهاردهم هجری (بیستم میلادی) اطلاق می شود و حتی با این وجود، در دوره های بعد، صنعت چاپ و تولید دستی کتاب هر دو رواج دارد.
او اضافه کرد: عصر نسخه های خطی در جهان اسلام خیلی بیش از عصر نسخه های خطی در مغرب زمین دوام آورد و دلیل آن هم ورود دیرهنگام صنعت چاپ به کشورهای اسلامی بود و از آنجائیکه صنعت چاپ در اوایل سده ۱۵ میلادی در اروپا اختراع، اما فقط از میانه سده نوزدهم/سیزدهم در خاورمیانه بطور خیلی گسترده به کار گرفته شد، بدین سبب شمارگان نسخه های خطی تمدن اسلامی خیلی بیشتر است.
کریمیان سردشتی همین طور اظهار داشت: عصر نسخه های خطی را به لحاظ اهداف کاربردی می توان به چندین دوره عمده، شامل دوره نخست از اوایل دوره اسلامی (امویان، دوره عباسیان، دوره فاطمیان، سامانیان، غزنویان)، دوره دوم (سلجوقیان، عثمانی، ایوبیان، ممالیک، امویان اندلس و اروپا)، دوره سوم (مغول و ایلخانیان ـ تیموریان، سلاطین هند)، دوره چهارم از اواخر دوره اسلامی (عثمانی ها، صفویان، مغولان کبیر (گورکانیان)، قاجار) تقسیم کرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب